Pulmoner rehabilitasyon (PR), kronik (süreğen) akciğer hastalarına ve diğer hastalıklarına bağlı olarak gelişen (inme,cp, felç, omurilik yaralanması, duchenne muskuler distrofi, COVİD-19 SEMPTOMLARI) solunum problemlerinde uygulanan standart tıbbi tedavinin etkinliğini artırmanın yanı sıra, fonksiyonel düzeyi ve günlük yaşam aktivitelerindeki bağımsızlığı geliştiren bir programdır.
Pulmoner rehabilitasyon kronik akciğer hastalığı ve solunum sıkıntısı olan kişilerde hastalığın yol açtığı engelliliğin azaltılması ve maksimal fonksiyonel kapasiteye ulaşılmasını hedefleyen tıp sanatıdır.
Kronik obstriktif akciğer hastalığı (KOAH-kronik bronşit, amfizem, astım) ölüm nedenleri arasında beşinci, uzun süreli özürlülük nedenleri arasında ikinci sıradadır.
Bu hastalarda gözlenen nefessizlik hissi, öksürük ve hava yolunun kronik kısıtlanması endişe, korku ve kronik yorgunluğa yol açmaktadır.
Yeterli oksijen alabilme gayreti solunum kaslarını aşırı yormakta ve kişi kendini halsiz ve güçsüz hissetmektedir.
Kronik solunum sıkıntısı hastanın günlük aktivitesini azaltmakta, genel egzersiz kapasitesi düşürmekte ve günlük yaşamında bağımlılık yaratmaktadır.
Bu da beraberinde gerginlik, depresyon, bağımlılık gibi ikincil durumlara yol açmaktadır.
Bu programların amacı;
1- Hastalığa bağlı gelişen nefes darlığı ve fonksiyonel yetersizliği ortadan kaldırmak,
2- Egzersiz kapasitesini artırmak,
3- Hastalık konusunda kişileri ve ailelerini bilgilendirmek,
4- Hastalığın oluşturduğu kötü etkileri ortadan kaldırmak amacıyla
5- Psikososyal destek sağlamak,
6- Günlük aktiviteleri yeniden kazandırmaktır.
HANGİ HASTALARDA YAPILIR?
En sık kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olanlar rehabilitasyon programına alınmakla birlikte astım, kistik fibrozis, resriktif akciğer hastalıkları bu programa dahil edilebilirler.
Ayrıca akciğeri tutmayıp dolaylı yoldan solunum fonksiyonlarını etkileyen omurga-göğüs kafesi deformiteleri, bazı kas ve sinir sistemi hastalıkları, post polio sendromu olan bireyler de pulmoner rehabilitasyon programına alınabilirler.
PULMONER REHABİLİTASYONUN AMACI NEDİR?
Pulmoner rehabilitasyon ile solunum sıkıntısı olan hastaların günlük yaşantıları içerisinde hareketlilik düzeylerini artırmak, solunumu egzersizler ile etkili solumayı ve öksürmeyi öğretmek , solunum sıkıntısı ataklarını ve hastaneye yatış sıklığını ve süresini azaltmak amaçlanır.
NASIL YAPILIR?
Göğüs hastalıkları tarafından değerlendirilen hasta için pulmoner rehabilitasyon endikasyonu konulduğunda hasta bir ilk değerlendirmeye tabi tutulmalıdır.
Hastaya solunum fonksiyon testi, 6 dakika yürüme testi, dispne testi (solunum sıkıntısı testi) yapılarak hasta rehabilitasyon programına alınmalıdır.
Hastaya fizyoterapist tarafından çeşitli fiziksel terapi yöntemleri (bronşiyal hijyen, etkili öksürme, bronşiyal drenaj, postüral drenaj) uygulanır ve solunum teknikleri, gevşeme teknikleri öğretilir.
Ek olarak hastaya solunum fonksiyonları düzeyine göre fizik tedavi uzmanı tarafından solunum kasları ve genel vücut kondüsyonu için egzersiz programı çizilir.
Bu programın her aşamasında hasta deneyimli fizyoterapistler tarafından kontrol altında tutulur ve egzersizleri bu iş için geliştirilmiş ve hastanın kalp, kan oksijen düzeyi ve tansiyon gibi yaşamsal verilerini kontrol eden egzersiz cihazları ile gerçekleştirilmektedir.
PULMONER REHABİLİTASYONUN KAZANIMLARI NELERDİR?
- Solunum sıkıntısının azalması
- Hastaneye yatış sıklığının ve hastaneye başvuru sayısının azalması
- Kan oksijen düzeyinde artma
- Genel kondüsyon artışı
- Yaşam kalitesinde artış
- Gerginlik ve depresyon düzeyinde azalma, kendine güvenin artması